Van oorsprong dient het dak maar een doel. Beschutting!
De wind en sneeuw buiten houden en het water afvoeren. De meest voorkomende vorm is een hellend dak dat is toegepast in allerlei soorten en maten.

Hollands Bouwen is een bouwkunst waarbij de vorm de functie volgt.  Platte daken zien we daarom bijna niet terug bij historische gebouwen van voor 1900. Pas toen de industrialisatie op gang kwam ontstonden er de eerste stalen spanten waardoor de overspanning toe kon nemen.

Oud- Hollandse spant

Bij het bezoeken van een historische pand is het erg interessant om ook eens op zolder te kijken! Is de historische kapconstructie nog aanwezig? Hoe oud is deze?

Met zware houtconstructies ontstonden majestueuze Oud- Hollandse kapspanten met relatief steile kaphellingen. Vaak gemaakt in eiken en later in een naaldhout soort. Het karakteristieke kapspant ziet er zo uit om twee redenen.

  1. De beperking van de overspanning door gebruik van zware houtconstructies. en
  2. De indeling van de stad / stedelijke ontwikkelingen.

Een leuk voorbeeld is een gerende gevel, een gevel die niet loodrecht staat op het stratenpatroon. Dit levert vaak (bouwkundig) hele interessante dakaansluitingen op.

Willekeur aan materialen

Bij het construeren van daken zijn in het verleden allerlei materialen toegepast, keramische pannen oranje-rood of blauwgesmoord, of leien aangevuld met zink en koper. De materialen die op dat moment het beste verkrijgbaar waren werden toegepast. Materialen die meer exotische zijn, zoals natuursteen zijn bijna altijd geimporteerd. Daarom zie je in het buitengebied dat rietbedekkingen vaker voorkomen, de keramische pan deed daar veel later zijn intrede.

Beklim een kerktoren!

Beklim maar een toren in een historisch centrum en geniet van het dakenlandschap. De willekeur van vormen en positionering van de dakvlakken is een lust voor het oog.
Het gebruik van keramische oud Hollandse dakpannen, in de kleuren oranje of gemoord voeren dan de boventoon. De meeste bijzonder vormen van doorontwikkeling ontstaan vaak door toepassing van overkluizingen en inbreidingen. Elk stukje dakvlak is zeer vernuftig in bezit genomen en wordt gebruikt. De verschillende sferen van dakkapellen en dakterrassen geven zo in de tijd de verschillende stadia van doorontwikkeling weer.

Wees zuinig op onze Hollandse daken

Door grote binnenstedelijke saneringen in de jaren ’60 hebben veel stadswoningen plaats moeten maken voor winkels/ winkelgebieden. Deze drukken hun stempel op het dakenlandschap. De vroegere harmonie wordt daardoor soms verstoort. Ook recente ontwikkelingen van inbreiding die op een individualistische wijze wordt gerealiseerd drukt zijn stempel op het dakenlandschap van het Hollands Bouwen. Willen we ervan kunnen blijven genieten, dan moeten we bij nieuwe invullingen het Hollands Bouwen proberen te respecteren.